Doğum kontrol yöntemleri içinde en güvenilir ve sağlıklı olanı hangisi?

Spiral olarak bilinen rahim içi araçlar yüzde 98 oranında, altı yıl boyunca gebelikten koruyor. Ancak bu yöntem olası bir enfeksiyon riskine...

Spiral olarak bilinen rahim içi araçlar yüzde 98 oranında, altı yıl boyunca gebelikten koruyor. Ancak bu yöntem olası bir enfeksiyon riskine karşı daha önce bebek sahibi olmayan kadınlarda ilk tercih değil. Rahimde şekil bozukluğu olanlara ve daha önce dış gebelik geçirenlere de spiral önerilmiyor. 

Memorial Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Başkanı Dr. Cihangir Yılanlıoğlu anlattı.

Rahim içi araç nedir?
Rahim içi araçlar, gebelikten korunma amacıyla rahim içine yerleştirilen bakır veya doğal kadınlık hormonları içeren araçlardır. Halk arasında spiral adıyla bilinirler. Son yıllarda etkin ve yan etkisi son derece az olduğu için bakırlı spiraller yaygın biçimde kullanılıyor. Bakırlı spiraller yaklaşık 1.5 santim boyutunda, T şeklindedir. Aletin gövde kısmına ince bir bakır tel sarılıdır.

Nasıl takılır?
Önce hastayı muayene ederiz ve kanser taraması için smear testi yaparız. Test sonuçları olumluysa ve rahimde şekil bozukluğu, enfeksiyon gibi sorunlar yoksa adet kanamasının son günlerinde işlemi gerçekleştiririz. İşlemin adet döneminde yapılmasının çeşitli sebepleri var. Öncelikle kadının hamile olmadığından emin oluruz. İkincisi, rahim kanalı daha gevşemiştir, bu da spiralin daha rahat takılmasını mümkün kılar.

İşlem sırasında ağrı olur mu?
Spiral 2- 3 milimetre kalınlığındadır, geçerken kasıklarda biraz ağrı yapılabilir. Ama ağrı hastanın uyutulmasını gerektirecek bir ağrı değil.

Gebelikten nasıl koruyor?
Spiral spermleri etkisiz hale getiriyor. Doğum kontrol hapları gibi yumurtlamayı engellemiyor. Spiral kullananlarda yumurta gene çatlıyor, tüp tarafından tutuluyor, hatta sperm yumurtayı dölleyebiliyor. Ama embriyo oluşsa bile rahim içine yerleşmiyor. Bu arada hastanın bu süreçlerden haberi olmuyor çünkü gebelik gerçekleşmiyor.

Koruyucu özelliği hemen başlıyor mu?
Evet. Yüzde 98 başarılı bir yöntem. Dört -altı yıl arası koruma sağlıyor. Hormonlu spirallerin koruyuculuk süresi ise üç yıl.

Kimler için uygun değil?
Hiç doğum yapmamış olanlarda ilk elde tavsiye etmiyoruz. Çünkü enfeksiyon riski var. Bu arada doğum yapmayanların rahmi de daha küçük olduğu için spiralin takılması ve içeride tutulması biraz daha problemli. Doğum yapmış bir rahim spirali daha çabuk kabul eder.

Diğer yöntemlerle kıyaslandığında avantajları neler?
Rahatlığı en önemli avantajı. Haplardaki gibi her akşam alınma, unutma derdi yok. Bir kere takılıyor ve yıllarca koruyor. İkincisi hormonlarınızla oynamaz, kilo alma gibi sorunlara yol açmaz.

Yan etkileri neler?
Takıldıktan sonra genellikle ilk üç ay içinde adet kanamaları normalden fazla sürebilir. İki adet arasında düzensiz, leke tarzında kanamalar gelir. Kasıklarda sancılar olabilir. Bunlar genellikle üç -dört ay içinde düzelir. Ama bazen vücut spirali istemez, o zaman farklı seçeneklere bakmak gerekir.

Rahim içi araç düşebilir mi?
Evet. Takılırken tam yerine oturtulmamışsa düşebilir. Bu durumda koruyucu etkisi azalır ve gövdesi sert olduğu için vajende rahatsız edici bir çıkıntı hissedilir. Bazen de karın içine kaçabilir. Yani spiral rahim içini delebilir ve bağırsakların arasında kalabilir. Gebelik durumunda da kendiliğinden düşebilir.

Spiral düşmüşse ne yapılmalı?
Spiralin ipi ele geliyorsa onu usulca çekip çıkarmak gerekir. Spiral gebeliğe bağlı bir nedenle düşmüşse ipin çekilmesi hafif kanama yapabilir ancak genellikle düşüğe yol açmaz. Gebeliğin ilerleyen haftalarında (ilk üç aydan sonra) ip artık görünmez olur. Bu durumda yapılacak bir şey yok, spiral genellikle bir kenarda durur, doğumda çıkarılır.

Hormonlu spirallerin bakırlardan farkı ne?
Spiraller T şeklindedir. Bakırlı spirallerde aletin gövde kısmına ince bir bakır tel sarılıdır. Hormonlu spirallerde ise gövde kısmında progesteron hormonu bulunur. Progesteron vücudun doğal hormonlarından biridir. Rahim kanalının salgısını yoğunlaştırır, katılaştırır ve spermlerin geçişini önler. Ayrıca adet kanamalarını azaltır. Aşırı adet görme durumunda tedavi amaçlı da kullanılabilir.

Spiral kısırlığa yol açar mı?
Uygun şartlarda ve doğru hastalara uygulandığında kısırlığa yol açmaz. Ancak enfeksiyonu olan ya da birden çok partneri olan kadınlarda enfeksiyon sonucunda kısırlık ortaya çıkabilir.

Bu yöntemle korunanlar hangi durumlarda doktora gitmeli?
Takıldıktan bir ay sonra kontrole gitmek gerekir. Sorun yoksa altı ayda bir muayene tekrarlanmalı. Böylece spiralin yerinde olup olmadığına bakılır, enfeksiyon ve dış gebelik riski taranır. Bunun dışında her ay adet bitiminden sonra aracın ipi kontrol edilmeli. Parmakla rahim ağzındaki naylon iplikler hissedebilir. Eğer ip ele gelmiyorsa spiral ya düşmüştür ya da içeride dönmüştür. Bu arada kibrit çöpü gibi bir şey hissediliyorsa spiral aşağıya kaymıştır. Böyle durumlarda mutlaka doktora gitmek gerekir. Normal dışı kanama, akıntı, karın ağrısı, cinsel ilişki sırasında ağrı, kasık ağrısı gibi durumlar da doktora başvurmayı zorunlu kılar. Bu arada adet gecikmesi olursa gebelik ihtimali düşünülmeli ve doktora gidilmeli. Çünkü spiral çok az da olsa gebelik riski taşır.

✎ Mutfağınızın olmazsa olmazı her ürün Karaca’da! Sosyal Sorumluluk Projesi